1.

– فصل اول

1-1- گروه 1 : فولادهایی هستند که خواص سطحی آنها مهم می باشد.

 حداکثر کربن موجود در این فولادها 0.3 درصد می باشد  که با روشهای مختلف کربوره دهی، در حالی که از تافنس مغزی خوبی برخوردارند سطحشان سخت می شود. اين فولادها علاوه بر كربن عناصري نظير منگنز، كروم، نيكل و سيليسيوم نيز دارند.

مزایای فولادهای کربوره شده:

سختی سطحی بالا همراه با تافنس مغزی خوب

افزایش مقاومت به خستگی

نکته: یکی از راههای جلوگیری از خستگی ایجاد تنش فشاری بر روی سطح می باشد که یا از طریق شات پلاست و یا از طریق کربوریزاسیون انجام می شود. در کربوره کردن در اثر انحلال تعداد زیادی اتم کربن، این اتمهای کوچک با فشار بین فضاهای خالی بین اتمها رفته و تنش فشاری به وجود می آورند و باعث تقویت مقاومت به خستگی می شوند.

نکته: این گروه معمولا کم کربن هستند.

مهمترین فولادهای این گروه:

1.1121  یا CK10

1.1141 یا CK15

1.7131 برای چرخ دنده های بزرک با سایز بزرگ استفاده می شود.( EC80 بوهلر)

دامنه کاربرد: چرخ دنده ها،میل مرغک ها، پین ها ، سنبه ها، بوش ها،اهرمها و تمامی اجزا تحت سایش

1-2- گروه 1a : فولادهای نیتروره

 در این فرایند نیتروژن با عناصر ( Al,Ti,Mo,V ) واکنش داده و نیترید به وجود می آورد و نیترید حاصله فوق العاده سختی سطح را بالا می برد.

اولین حسن: شکل و مورفولوژی نیتریدها ضریب اصطکاکی را به شدت پایین می آ ورد ( جایی که هم سایش داریم و هم اصطکاک ، مانند لوله های پرتابی (در لوله های توپ که هم برد موثر را افزایش داده و هم میزان گرم شدن لوله  را پایین می آورد.)

حسن دیگر: در ساخت قالبها اگر سطح قالب را کربوره کنیم تلرانس ابعادی زیادی به خاطر دمای کربوره کردن (925 درجه) به وجود می آید که این مشکل با نیتروره کردن از بین می رود.

آخرین حسن: فوق العاده سختی آن بالا می باشد.سختی TiN بین 1000 تا 1200 ویکرز می باشد.

نکته: تغییرات ابعادی در اینجا تقریبا صفر است و چون از فولاد با کربن متوسط استفاده می کنیم استحکام خوبی هم داریم.

نکته: به دلیل دمای پایین این پروسه ، سرعت نفوذ پایین و در نتیجه زمان پروسه طولانی (24 ساعت ) می باشد که از لحاظ اقتصادی کربوره مقرون به صرفه تر می باشد.

دامنه کاربرد: ریل آسانسورها و تمامی قطعات تحت سایش مانند میله های پیستون  و غیره

1-3- گروه 1b : فولاد خوش تراش

درحین عملیات تراشکاری اصطکاک ایجاد می شود و یک حجمی از این انرژی به حرارت تبدیل می شود، در این حالت سطح قطعه داغ شده و استحکامش کاهش می یابد و نیروی برشی اندکی باعث تغییر شکل پلاستیک شده و لایه های سطحی از قطعه جدا می گردند در این حالت نوک ابزار داغ شده و خواص سایشی آن پایین می آید. در سرعت های پایین می توان با کولانت های موجود سطح قطعه را سرد کرد ولی در ماشین هایCNC و با سرعت بالا (3000 تا 4000 دور) دیگر این خنک کننده ها قادر به سرد کردن سطح قطعه کار و همچنین ابزار براده برداری نیستند و در چنین مواردی باید از فولادهای خوش تراش که در سرعت های بالا هم دمایشان بالا نمیرود استفاده کرد. معمولا با کاهش طول براده ها حرارت از منطقه تراش از طریق این براده ها دور می شود. این کار توسط ایجاد آخال در ساختار و به هم زدن پیوستگی ساختار توسط ذرات mns انجام می پذیرد.

نکته: در اینجا مقدار گوگرد 10 برابر بیشتر از مقدار فولاد سازی می باشد. و باید در نظر داشت که با افزایش گوگرد میزان منگنز نیز باید افزایش یابد. در این فولاد میزان منگنز نباید زیر 1 درصد باشد.

نکته: عنصر سرب نیز به ترکیب جهت بهبود خواص ماشینکاری اضافه می گردد.

مهمترین فولادهای این گروه:

1.0718 و1.0721 و 1.0723 و 1.0726 و1.0727

فروشگاه فولاد آسمان

  2- فصل دوم

2-1- گروه2 : فولادهای حمال

  نکته: در فولادهای ساختمانی هر چه درصد کربن کمتر باشد ، فولاد جوشپذیرتر می باشد و لذا در حین سفارش می توان با کوچک کردن اندازه دانه به استحکام مورد نظر رسید و درصد کربن را در حین سفارش فیکس کرد.

CE= C+MN/6+(Ti,V,Cr,Mo,Nb)/5+Ni,Cu/15,B*1000

نکته: مهمترین عنصر آلیاژی در گروه دوم عنصر منگنز می باشد.که وظایف آن: 1- با حل شدن در شبکه  استحکام را بالا می برد.2- كاهش اندازه دانه 3- با گوگرد واکنش داده و MNS تولید می کند. 4- عمق سخت شدن را افزایش می دهد.

مهمترین فولادهای این گروه:

فولاد1.1157 فولادHEAVY DUTY یا وظیفه سنگین می باشد. استاد بولت ها ( پیچ های با قطر بیشتر از 1 اینچ) را از این جنس می سازند.

    (Ck35 )1.1181

 (Ck45) 1.1191

1.1121 که به آن CK 60 نیز می گویند کاربرد حمالی ندارد و مثلا برای ساخت خار یا قالب از آن استفاده می کنند.

1.6580 یا VCN 200 برای ساخت لوله های توپ و تانک استفاده می شود که استحکام بالا و تافنس خوب و جوشپذیری نسبتا خوب(170 درجه پری هیت) دارد.

1.6582 که به آن VCN 150  و یا آلیاژ BOZ می گویند.

1.7220 فولاد کروم مولی دار که معادل فولاد 41C آمریکا می باشد که تافنس خوبی دارد.

1.7225 یا VCL 140 خوش تافنس که به آن MO 40 نیز می گویند. معروفترین آلیاژ در کاربردهای سنگین.

نکته:  نقش کروم کاربیدزایی و در نتیجه افزایش استحکام و وظیفه مولیبدن تولید کاربید در دماهای بالا و رفتن در مرز و ریز کردن دانه و در نتیجه افزایش تافنس و استحکام می باشد.

1.8161دراین فولاد وانادیوم عین مولیبدن عمل می کند. به این فولاد، تسمه فولادی یا CrV ( کروم وانادیوم) نیزمی گویند. با این فولاد ابزار کارمانند انبردست، آچار چرخ،چاقو،قالب های فورج ضربه ای و… می سازند.

1.8159

نکته: این گروه معمولا کربن  متوسط هستند.

گروه 2a : فولادهای بلبرینگ و رولبرینگ

فولادهای این گروه عملیات حرارتی حجمی می شوند و سختی بالایی دارند .

مهمترین فولادهای این گروه:

معروفترین 1.3505 که معروفترین بلبرینگ در صنعت می باشد.

1.3549 و 1.3551 برای دماهای بالا استفاده می شود.

نکته: این گروه معمولا پرکربن و حدود 1 درصد کربن دارند.

نکته: معمولا این گروه به صورت میلگرد نرماله شده فروخته می شود و باید سخت گردد.

نکته: مبنای طراحی در این گروه سختی می باشد. در این گروه هیچ اثری از استحکام، تافنس و الانگیشن دیده نمی شود که این حالت موید مبنای طراحی بر اساس سختی در این گروه می باشد

دامنه کاربرد: یاتاقان ها ، بلبرینگ و رولبرینگ

مثال:

نکته: در مثال بالا در دو فولاد اول با افزایش درصد کربن استحکام افزایش ولی تافنس کاهش پیدا کرد ولی در مورد فولاد 3و4 ضمن افزایش استحکام ، تافنس ضربه نیز افزایش پیدا کرده است. در فولاد 3 کروم و مولیبدن باعث افزایش تافنس و استحکام شده است و در فولاد شماره 4 کروم و مولیبدن و نیکل باعث این افزایش شده است.

3- فصل سوم :

 گروه 3 : فولادهای فنر

مهمترین مبنا در اینجا استحکام تسلیم می باشد که مهمترین عنصر افزایش دهنده استحکام کربن می باشد. از این فولادها به دلیل وجود کربن زیاد می توان به عنوان فولاد ابزار هم استفاده کرد.

1.1269 و1.1248 و 1.1274 فنر های ساده کربنی معروف و یک level بالاتر فنر های سیلیسیوم دار و یک level بالاتر فولادهای کروم وانادیوم دار می باشد.

دامنه کاربرد: واشرهای فنری، انواع فنرهای ضربه گیر تخت و مارپیچ

گروه 3a : فولادهای عملیات سطحی شونده

همان فولادهای گروه دوم هستند فقط فسفرشان کمتر می باشد.( تا 0.025 )

کربن این گروه متوسط می باشد و این گروه را به وسیله flame hardening سخت می کنند.  مثلا 1.1193 که تقریبا همان ck45  است با فسفر کمتر .

دامنه کاربرد: میل بادامک ها، میل لنگ ها، چرخ دنده ها و …

گروه 3b :

اصظلاحا به این فولادها Bright steel هم می گویند. این فولادها معمولا ساختارشان سمنتیت کروی می باشد. این گروه هیچ فرقی با گروه 2 ندارند. مثلا 1.1192 یا  CQ 45  که در ساخت پیچ و پرچ و میخ به کار می رود.

فروشگاه فولاد آسمان

4- فصل چهارم :

گروه 4: فولادهای مناسب برای دماهای پایین یا cryogenic یا برودتی

نکته: با افزایش دما استحکام کاهش ،اکسیداسیون افزایش و انعطاف پذیری و چقرمگی افزایش می یابد. و در دماهای پایین چقرمگی و تافنس به شدت کاهش می یابد.

نکته: به عنوان pressure vessel مثلا مخازن LPG به کار می روند. سیلندرگاز Co2 تا دمای منفی 80 درجه، سیلندرگازهای اکسیژن، هیدروژن، و آرگون از منفی 150 تا منفی 186 درجه وسیلندر گاز نیتروژن منفی 196 درجه وسیلندر گاز هلیوم منفی 269 درجه سانتی گراد را ساپورت می کنند. در این موارد سیلندر یا تانک حاوی این گازها می بایستی در دماهای مذکور تافنس خوبی داشته باشد.

نکته مهم:  در این گروه درصد کربن و فسفر و گوگرد باید خیلی کم باشد.

نکته: معمولا این فولادها با اضافه کردن عنصر منگنز تا دمای منفی 60 درجه وبا اضافه کردن عنصر  نیکل پایین تراز منفی 60 درجه را ساپورت می کنند.

معروفترین:

 1.1169 یا 20 mn6 که همان st52 می باشد که تا دمای منفی 50 درجه را تحمل می نماید.

1.5637 یا 10 Ni 14 معمولا تا منفی 120 درجه را ساپورت می کند.

1.5662 و 1.5663 یا x8 Ni 9 كه به فولاد نیکل 9 معروف است که تا دمای منفی 196 درجه را ساپورت می کند.

گروه 4a : فولادهای مخازن هیدروژن تحت فشار بالا ( محیط های H2S )

گروه 4b : فولادهای مقاوم در برابر خزش

 به فولادهای CREEP RESISTANCE هم معروف هستند. این خواص با ايجاد کاربیدهای دیر حل  Ti,Nb,V,Mo) ( تامين مي شود .

نکته: ازکروم برای جلوگیری از اکسیداسیون استفاده می کنند. پدیده اکسیداسیون انتخابی ابتدا اکسیژن با کروم که انرژی اکتیواسیون بیشتری دارد واکنش داده و مانع از اکسیداسیون بیشتر فولاد می شود. این فولادها به کروم مولی هم معروفند و کربنشان بیشتر از 0.2 درصد نیست.

سلسله کاربیدها: نیوبیوم و تنگستن و تیتانیوم و وانادیوم و مولیبدن و کروم و آهن و تا حدودی منگنز

5- فصل پنجم:

گروه 5 : فولادهای سازه ای ریزدانه

مثال: این فولادها استحکام بالایی دارند ولی نمی توان آنها را با فولادهای گروه 2 مقایسه کرد. استحکام بالا در اینجا یعنی در کلاس جوش پذیری استحکام بالایی دارند. این فولادها کمتر از 0.2 درصد کربن دارند. به فولادهای ریزدانه و یا میکروآلیاژی هم معروفند. مهمترین عنصر آلیاژی این گروه منگنز می باشد که به فولادهای کربن منگنزی هم معروفند. به جز منگنز عناصر آلومینیوم و نیتروژن به عنوان نیتریدزا و در نهایت ریزکننده استفاده می شود و از عناصر V,Mo,Nb,Ti به عنوان کاربیدزا و ریزکننده استفاده می شود. این فولادها برای اینکه جوش پذیری را از دست ندهند مجموع عناصر آلیاژیشان کمتر از 1 درصد می شود.عناصر Cu,Cr مقاومت به اکسیداسیون وatmospheric ressistance را بهبود می دهند.

نکته: StE به معنای فولاد ریزدانه می باشد. در بعضی مواقع پیشوند W یعنی فولاد دما بالا ( تا 250 درجه) و اگر پیشوند T بود به فولاد نیکل اضافه شده که در دمای پایین تافنس خوبی داردمی باشد.

گروه 5a : فولادهای مقاوم در برابر هوا

 در شرایط خیلی شرجی مانند بدنه آسیاب سیمان، پایه پل و غیره استفاده می شوند. این گروه مقداری مس دارند. این فولادها در ایران در شرکتهای فولاد مبارکه و ذوب آهن اصفهان تولید می شوند.

فروشگاه فولاد آسمان

 ۶– فصل ششم :

گروه6 :

تمام فولادهای استراکچری  و ساختمانی را در تمامی کشورها تطبیق داده است. در این گروه فقط آنالیز شیمیایی فولادها عنوان شده است و برای بدست آوردن خواص مکانیکی می بایست معادل آلمانی فولاد در دسترس باشد. قسمتی از این فصل ( از صفحه 237 الی 242) مقایسه بین المللی استانداردها به ترتیب شماره های متریال نامبر می باشد. ( از 1.0028 الی 1.8906 ) و در صفحه 243 مقایسه بین المللی استانداردها در مورد چدن می باشد.

7- فصل هفتم : 

گروه 7: فولادهای ابزار تراش

معمولا در مواردی که سایش شدید وجود ندارد مانند ابزارآلات با دور پایین، قیچی،گیوتین و ابزارهای نجاری از این گروه استفاده می شود.

نکته: این فولادها مشابه گروه 3 می باشند. درایران یافت می شوند و از گروه 3 می توان استفاده کرد.

گروه 7a : فولادهای ابزار تراش با سرعت بالا (High speed steel)

نکته: کلاس 7a یکی از سخت ترین و خوش تافنس ترین فولادها می باشند. این فولادها به شدت ریزدانه و کاربید دار هستند. در این فولادها کبالت استحکام دما بالا را زیاد می کند و کروم کاربیدزایی میکند. مولیبدن هم کاربیدزایی کرده و تافنس و سختی را بالا می برد. تنگستن یکی از ارکان اصلی این کد می باشد که فقط سختی را بالا می برد.

1.3355 یا  HS 18-0-1  که به آن HSS T1 می گویند که متداول و ارزان می باشد.

 1.3346 یا HS 2-9-1 که به آن M1 می گویند

1.3343  یا HS 6-5-2 که به آن M2  نیز می گویند.

بهترین: 1.3247 یا HS 2-9-1-8 که به آن M42 می گویند.

دامنه کاربرد: تیغه های فرز، انواع مته ها، قلاویزها ،برقوها، ابزار برش و تراش

فروشگاه فولاد آسمان

8- فصل هشتم:

گروه 8 : فولاد ابزاری سردکار

فولادهای مقاوم به سایش که دمای کاری آنها از 200 درجه بیشتر نیست. کربنشان از 0.4 تا 2 درصد و اصلی ترین عنصر کروم می باشد که وظیفه اش کاربیدزایی می باشد.

مهمترین فولادهای این گروه:

1.2080 یا X210Cr12 که به فولاد SPK نیز معروف می باشد.

1.2379 یا X153CrMoV12 تافنس آن از SPK بیشتر است و برای ساخت قالب ها استفاده می شود.

1.2083 و1.2210 ( میل نقره: درساخت قالبهای واشرزنی) و 1.2316 و1.2361

1.2510 که به آن O1 نیز می گویند.(OIL HARDENED )

1.2842 قالب های فورج ضربه ای بسیار خوش تافنس

دامنه کاربرد:  پانچ ها، غلطک های نورد، ابزارهای برشی،انواع قالب ها،اره های فلز بر و…

9- فصل نهم:

گروه 9 : فولادهای ابزار گرم کار

این ابزارها مقاومت به اکسیداسیون خوبی در دماهای بالا باید داشته باشند به همین دلیل مقادیری سیلیس و کروم به فولاد اضافه می شود. کربن به دلیل جلوگیری از دکربوره شدن مقدارش متوسط می باشد.

عناصر وانادیوم و مولیبدن شرایط کار گرم و سیلیسیوم مقاومت به اکسیداسیون را افزایش می دهند.

معروفترین: 1.2344 یا X40CrMoV5-1 که به نام فولاد H13 شناخته می شود.

فروشگاه فولاد آسمان

10- فصل دهم

گروه 10 : فولادهای ابزار کشورهای خارجی- تطبیق استانداردهای خارجی

صفحه 299 و 300 تطبیق بین المللی استانداردها به ترتیب شماره های متریال نامبر می باشد. ( از 1.1525 الی 1.3355 )

11- فصل یازدهم:

گروه 11 : فولادهای والو

 مقاومت در برابر سایش، خزش، اکسایش، و ضریب انبساط حرارتی کم ازجمله ویژگی های این گروه می باشد.

معروفترین: 1.4748

گروه 11a : تا دمای 1100 درجه مقاوم به خزش هستند.

دامنه کاربرد: قطعات توربین های گازی،پره ها،دیسک ها،مخازن تحت فشار و بویلرها

12- فصل دوازدهم :

گروه12 : فولادهای غیر مغناطیسی یا فولادهای نگیر

نکته: عناصر نیکل، منگنز، کربن و نیتروژن عناصر پایدارکننده آستنیت می باشند.

نکته: در این فولادها مقدار کربن را نمی توان افزایش داد چون با عناصر کاربیدزا واکنش داده و مقدار کربن محلول در آستنیت را کاهش می دهد.

گروه 12a : فولادهای نسوز

در دماهای بالای 900 درجه به جزعنصر کروم از عنصرنیکل به عنوان فلکسیبل کننده لایه اکسیدی استفاده می شود.

مهمترین:

1.4841 معادل 310  آمریکایی که به فولاد نسوز هم معروف است. این فولاد پرآلیاژترین فولاد می باشد.

گروه 12b :  آلیاژهای المنت برقی

خواص مورد نیاز: اکسید نشوند، ضریب انبساط حرارتی خیلی کمی داشته باشند. برای تامین خواص بالا کروم و آلومینیوم با تشکیل رسوب می توانند این کار را به عهده بگیرند. این فولادها به کرومل آلومل هم معروفند. شرکت kental معروفترین این آلیاژها را می فروشد.

دامنه کاربرد : قطعات مورد استفاده در کوره ها، غلاف ترموکوبل، رزیستورها

13- فصل سیزدهم :

گروه13 : فولادهای زنگ نزن

کروم به مقدار زیاد باعث می شود که یک لایه اکسیدی پیوسته سرتاسر نمونه را گرفته و مانع زنگ زدن باقی نمونه گردد.

فرمول: Cr≥10*%C+10.5

دسته بندی زنگ نزن ها:

این کدبندی ها بیشتر با AISI شناخته شده هستند.

کم آلیاژی XXXX

زنگ نزن XXX که اگر عدد اول 2 بود فولاد آستنیتی منگنزدار می باشد و اگر عدد اول 3 بود آستنیتی نیکل دارو 4 فولادهای فریتی و مارتنزیتی و 5 فولادهای دوفازی و6 فولادهای رسوب سخت  شونده

      نکته: uts فولادهای آستنیتی ازفولادهای فریتی بالاتر ولی استحکام تسلیم فریتی از آستنیتی بالاتر است.

مهمترین ها:

1.4305  یا 303 آمریکایی استنلس خوش تراش که حدود 1 درصد گوگرد دارد و برای پیچ و مهره سازی     استفاده می شود.

1.4125یا   440 آمریکایی  حدود 2000 مگاپاسگال استحکام کششی دارد و سخت ترین فولاد استنلس می باشد که با آن سیم بکسل می سازند.

1.4021 یا 420 آمریکایی

1.4301  یا 304 آمریکایی

1.4306 یا 304L آمریکایی

1.4510 یا 405 آمریکایی

1.4541 یا 321 آمریکایی

1.4550 یا 347 آمریکایی

1.4401 یا 316 آمریکایی

دامنه کاربرد: صنایع غذایی و لبنی، بلبرینگ،قطعات ساختمانی با استحکام بالا،تجهیزاتی که در معرض اسیدهای آلی قرار دارند، چاقو ،وسایل جراحی و …

فصل چهاردهم :

گروه14 : فولادهای ریختگی زنگ نزن

فقط سیلیسیوم آنها افزایش یافته است.که در designation یک حرف G اضافه می شود. (GX5CrNi 19-10)

مهمترین: 1.4308

گروه14a : همان فولادهای heat ressistance می باشند که فقط ریخته گری می باشند مثلا فولاد 1.4848 همان 310 ریخته گری می باشد.

فصل پانزدهم :

گروه15 : در این فصل اطلاعات مربوط به الکترودها و فیلرهای پرکننده و شرایط جوشکاری مربوط به هر یک عنوان شده است. برای انتخاب آنها بهتر است از AWS استفاده کرد.

فصل شانزدهم :

تطبیق فولادهای خارجی به همراه آنالیز شیمیایی و تطبیق استانداردهای بین المللی کشورها ( از صفحه 456 الی 458)

همانطور که ملاحظه می شود،16 فصل کتاب کلید فولاد بر اساس کاربرد فولادها تقسیم بندی شده اند. در این میان فصل های 6،10 و 16 دربرگیرنده اطلاعات فولادهای غیر آلمانی و سایر فصول در برگیرنده اطلاعات فولادهای آلمانی می باشند. گروه بندی فولادهای غیر آلمانی در فصول 6و10و16 به ترتیب شبیه به گروه بندی فولادهای آلمانی در فصول 1 تا 5 ، 7 تا 9 و 11 تا 15 می باشد.

فصل هفدهم :

فصل 17 به دو بخش a,b تقسیم می شود. بخش 17a در برگیرنده اطلاعات فولادهای آلمانی است و بر اساس شماره استاندارد DIN آلمان مرتب شده است. داده های فولادهای این بخش شامل استاندارد DIN آلمان، علامت مشخصه،ترکیب شیمیایی، استاندارد DIN مربوطه، ترکیب شیمیایی،معادل ISO، و شماره گروه فولاد ( شماره فصلی) که سایر اطلاعات فولاد در آن ارایه شده است، می باشد.

در بخش 17b  كد اختصاري شركت هاي آلماني توليد كننده هر فولاد آلماني در مقابل شماره استاندارد آن فولاد ارائه شده است. بديهي است كه اطلاعات اين بخش نيز بايد بر اساس شماره استاندارد فولادها مرتب شده باشند تا دسترسي به كد اختصاري شركت هاي توليد كننده هر فولاد به راحتي امكان پذير شود.

در اينجا لازم است كه در مورد كد اختصاري شركت هاي توليد كننده فولاد توضيحاتي داده شود. هر شركت توليد كننده فولاد در دنيا، يك كد اختصاري دارد كه تركيبي است از يك يا دو حرف لاتين و يك عدد سه رقمي كه توسط يك خط تيره از هم جدا مي شوند. حروف در سمت چپ خط تيره قرار دارند و نشان دهنده مليت شركت توليد كننده مي باشند. به عنوان مثال حرف D برایشرکت های آلمانی به کار می رود.بنابراین شرکت D-070 یک شرکت آلمانی است.( بوهلر) عددی که در سمت راست خط تیره قرار گرفته است، برای تفکیک شرکتهای موجود در یک کشور بکار می رود و در واقع این عدد کد داخلی شرکت در کشور خود می باشد. برای دستیابی به سایر اطلاعات شرکتهای تولید کننده آلمانی ، می توان از فصل 18 استفاده کرد.

فصل هجدهم :

فصل 18 شامل سه قسمت مي باشد. قسمت اول اين فصل به معرفي مشخصات كامل شركت هاي توليد كننده فولاد در آلمان مي پردازد. اين مشخصات عبارتند از كد شركت، نام، آدرس، كد پستي، شماره تلفن، و تلكس شركت. قسمت دوم آن، به بررسي شكل و شرايط محصولات توليدي توسط هر يك از شركت هاي توليد كننده آلماني مي پردازد. قسمت سوم اين فصل كه حجم عمده آن را تشكيل مي دهد، ليستي است از نامگذاري فولادهاي آلماني كه در مقابل نام هر فولاد، شماره استاندارد، گروه (فصل) و كد عمده ترين توليد كننده فولاد ارائه شده است. اين ليست بر اساس اعداد و حروف الفباي نامگذاري فولادها مرتب شده است. بنابراين با داشتن نامگذاري يك فولاد آلماني، مي توان به ساير مشخصات آن دست پيدا كرد. منظور از نامگذاري در اينجا مي تواند هر يك از سه مورد علامت مشخصه، معادل ISO (ISO ~) يا نامگذاري (Designation) فولاد باشد.

فصل نوزدهم :

فصل 19 نيز به سه قسمت تقسيم مي شود. قسمت اول اين فصل به معرفي مشخصات شركت هاي توليد كننده فولاد كشورهاي خارجي مي پردازد. اطلاعات اين قسمت، بر اساس كد اختصاري شركت ها مرتب شده است. قسمت دوم اين فصل كه حجم عمده آن را تشكيل مي دهد، ليستي از نامگذاري فولادهاي كشورهاي خارجي است. اين ليست بر اساس حروف الفباي نامگذاري فولادها مرتب شده است. در مقابل نام هر فولاد، صفحه و شماره رديف فولاد و همچنين نام كشور توليد كننده و كد عمده ترين شركت توليد كننده آن نيز ارائه شده است. منظور از نامگذاري فولاد در اينجا، انواع نامگذاري ها در استانداردهاي مختلف كشورهاي خارجي است. قسمت پاياني اين فصل در حقيقت فهرست مطالب كتاب كليد فولاد است.

نحوه استفاده از كتاب كليد فولاد

بنا بر آنچه كه تاكنون گفته شد، روش هاي دستيابي به اطلاعات كتاب كليد فولاد را مي توان به 8  مورد زير تقسيم بندي نمود:

1- تعيين مشخصات فولادهاي آلماني بر اساس شماره استاندارد آنها

براي اين منظور، بايد به فصل a17 مراجعه كنيم. از آنجا كه در اين فصل، اطلاعات فولادها بر اساس شماره استاندارد DIN مرتب شده است، فولاد مورد نظر را مي توان به راحتي پيدا كرد. اطلاعاتي از قبيل علامت مشخصه، استاندارد DIN تعريف كننده فولاد، تركيب شيميايي، معادل ISO و نامگذاري فولاد مستقيماً بدست مي آيند. اما اطلاعاتي نظير كاربردها، خواص فيزيكي، مكانيكي و حرارتي فولادها در اين بخش ارائه نشده اند و امكان دسترسي مستقيم به آنها وجود ندارد. بلكه بايد از  شماره گروه فولاد كه در ستون آخر اطلاعات اين فصل ارائه شده است، براي دستيابي به اطلاعات مورد نظر استفاده كرد. شماره گروه فولاد، در واقع شماره فصلي است كه اطلاعات اختصاصي فولاد در آن قرار دارد.

چنانچه اطلاعات بدست آمده از فصول مختلف اين كتاب كافي نباشند، بايد به استانداردهاي DIN تعريف كننده فولاد كه شماره هاي آنها در ستون سوم اطلاعات فصل a17 ارائه شده اند مراجعه كنيم. به عنوان مثال در مورد فولاد ST37 با شماره استاندارد 1.0259 به استانداردهاي DIN1629 و DIN1626 ارجاع داده شده است. استاندارد DIN تعريف كننده فولاد، اطلاعاتي راجع به كيفيت فولاد، شكل محصول و خواص آن در وضعيت هاي مختلف ارائه مي دهد. همچنين راجع به چگونگي كنترل كيفيت از لحاظ مواد و ابعاد، طريقه سفارش بر اساس استاندارد و …. اطلاعاتی كاربردي بدست مي دهد. با مراجعه به كتابچه هاي استاندارد DIN آلمان كه چهار جلد آن به آلياژهاي پايه آهن اختصاص داشته و بر اساس شماره هاي استانداردهاي DIN تعريف كننده مرتب شده اند، مي توان به راحتي به استاندارد تعريف كننده فولاد مورد نظر دست يافته و اطلاعات لازم را بدست آورد.

2- مشخصات فولادها بر اساس نامگذاري آنها

براي اين منظور از دو بخش 18 و 19 استفاده مي شود. اگر فولاد مورد نظر در كشور آلمان توليد شده باشد، بايد به فصل 18 و در غير اينصورت به فصل 19 مراجعه كنيم.

همان طور كه گفته شد قسمت سوم فصل 18 كه حجم عمده اين فصل را تشكيل مي دهد، ليستي است از نامگذاري فولادهاي آلماني كه در مقابل نام هر فولاد، شماره استاندارد DIN، گروه (فصل) و كد عمده ترين توليد كننده آن ارائه شده است. اين ليست بر اساس اعداد و حروف الفباي نامگذاري فولادها مرتب شده است. بنابراين با در دست داشتن نامگذاري فولاد در استاندارد DIN آلمان، به راحتي مي توان به شماره استاندارد فولاد، گروه و كد عمده ترين توليد كننده فولاد دست يافت. با بدست آوردن شماره استاندارد فولاد، به فصل a17 رجوع كرده و مطابق آنچه كه در روش اول (بخش 1) گفته شد، ساير مشخصات فولاد را پيدا مي كنيم. همچنين براي دستيابي به اطلاعات اختصاصي فولادها از شماره گروه آن استفاده مي كنيم. شماره گروه فولاد، هم در فصل 18 و هم در فصل a17 ارائه شده است.

در صورتي كه نامگذاري فولاد متعلق به كشورهاي خارجي باشد، بايد به قسمت دوم فصل 19 مراجعه كنيم. در اين قسمت از فصل 19، فولادها بر اساس اعداد و حروف الفباي نامگذاريشان مرتب شده اند و در مقابل نام هر فولاد، شماره صفحه، شماره رديف، نام كشور توليد كننده و همچنين كد اختصاري عمده ترين توليد كننده آن ارائه شده است. بنابراين با در دست داشتن نام فولاد در استاندارد يك كشور خارجي، مي توان با استفاده از شماره صفحه و شماره رديف (كه براي هر يك از فولادهاي خارجي تعريف شده در فصول 6، 10 و 16 ارائه شده است) به اطلاعات فولاد مورد نظر دست يافت.

3– تعيين مشخصات فولادها بر اساس كاربردهاي آنها

چنانچه بخواهيم فولادي را برا اساس كاربردهاي در نظر گرفته شده براي آن انتخاب كنيم، ابتدا بايد با استفاده از فهرست فصول كتاب، گروه (فصل) فولاد مورد نظر را بدست آوريم. سپس با مراجعه به قسمت مربوط به كاربردهاي فولادهاي معرفي شده در آن فصل، شماره استاندارد فولاد مورد نظر خود را استخراج كنيم. با بدست آوردن شماره استاندارد فولاد مي توانيم به ساير مشخصات فولاد دست پيدا كنيم

4– تعيينمشخصات فولادها بر اساس تركيب شيميايي آنها

 تعيين مشخصات يك فولاد بر اساس تركيب شيميايي آن به دو صورت امكان پذير است:

1.   اگر بتوان گروه آلياژي فولاد را بر اساس تركيب شيميايي آن تعيين نمود، با مراجعه به گروه مربوطه و جستجو در آناليز شيميايي فولادهاي آن گروه مي توان نزديك ترين آلياژ به آلياژ مورد نظر را يافته و ساير مشخصات آن را با توجه به شماره استاندارد آن بدست آورد.

2.   اگر بتوان محدوده شماره استاندارد يا علامت مشخصه فولاد را بر اساس تركيب شيميايي آن تعيين كرد، مي توان با استفاده از فصول a17 يا 18 به ساير مشخصات فولاد دست يافت. لازم به ذكر است كه نامگذاري فولادها در استاندارد DIN آلمان تا حدود زيادي با توجه به تركيب شيميايي آنها صورت مي گيرد. براي كسب اطلاعات بيشتر در مورد نامگذاري فولادها در استاندارد DIN آلمان به بخش اول مقاله مندرج در شماره پیشین نشریه مراجعه شود.

5– تعيين كد اختصاري شركت هاي توليد كننده يك فولاد

چنانچه فولاد مورد نظر در كشور آلمان توليد شده باشد، مي توان با در دست داشتن شماره استاندارد آن به فصل b17 مراجعه كرده و كد اختصاري شركت هاي توليد كننده آن را بدست آورد. اگر به جاي شماره استاندارد فولاد علامت مشخصه آن را داشته باشيم، مي توانيم به قسمت سوم فصل 18مراجعه كنيم. در اين قسمت همان طور كه قبلاً نيز گفته شد در مقابل نام هر فولاد، شماره استاندارد، شماره گروه و كد اختصاري عمده ترين توليد كننده آن ارائه شده است. بنابراين كد اختصاري عمده ترين توليد كننده فولاد مورد نظر به صورت مستقيم بدست مي آيد و براي بدست آوردن كد ساير شركت هاي توليد كننده آن مي توان از شماره استاندارد فولاد استفاده كرد.

اگر فولاد مورد نظر در در كشوري غير از آلمان توليد شده باشد، فقط امكان دسترسي به كد اختصاري عمده ترين توليد كننده آن وجود دارد. براي اين منظور بايد به قسمت دوم فصل 19 مراجعه كنيم. در اين قسمت در مقابل نام هر فولاد، شماره صفحه، شماره رديف، نام كشور توليد كننده و كد اختصاري عمده ترين توليد كننده آن ارائه شده است. ولي در هيچ يك از فصول كتاب، كد اختصاري ساير توليد كنندگان فولاد مورد نظر ارائه نشده است. در نتيجه بايد به آنچه كه در فصل 19 ارائه شده است، بسنده كنيم.

6– تعيين اسم، آدرس و ساير مشخصات شركت هاي توليد كننده

همانطور كه گفته شد، در فصول b17، 18 و 19، براي هر يك از فولادها، فقط كد اختصاري توليد كننده يا توليد كنندگان فولادها ارائه شده اند. گاهي اوقات لازم است كه درباره شركت هاي توليد كننده فولاد اطلاعات بيشتري داشته باشيم. اين اطلاعات را مي توان از فصول 18 و 19 بدست آورد. قسمت اول فصل18 همانطور كه قبلاً نيز بیان شد، مربوط به مشخصات كامل شركت هاي توليد كننده آلماني می شود و قسمت اول فصل 19، مربوط به مشخصات كامل شركت هاي توليد كننده خارجي مي شود. بنابراين با در دست داشتن كد شركت مورد نظر مي توان به اين فصول مراجعه كرده و ساير مشخصات آن شركت را بدست آورد.

7- تعيين شكل محصولات فولادي و روش توليد آنها در شركت هاي آلماني

در قسمت دوم فصل 18، ليستي ارائه شده است كه با توجه به شكل محصول و روش توليد آن به بررسي توليد يا عدم توليد انواع مختلف فولادها توسط شركت هاي آلماني مي پردازد. اين ليست بر اساس كد اختصاري شركت هاي توليد كننده مرتب شده است. بنابراين با در دست داشتن كد اختصاري شركت توليد كننده فولاد (كه از فصول b17 يا 18 بدست مي آيد) و با توجه به نوع فولاد، شكل محصول و روش توليد آن، مي توان تعيين كرد كه آيا محصول مورد نظر توسط اين شركت توليد مي شود يا خیر.

8– تعين فولادهاي معادل در استانداردهاي كشورهاي مختلف

در صفحات پاياني سه فصل 6، 10 و 16، ليستي از فولادهاي معادل در استانداردهاي 9 كشور صنعتي ارائه شده است. اين ليست، بر اساس شماره استاندارد فولادهاي معادل در استاندارد DIN آلمان مرتب گردیده است. با استفاده از اين ليست مي توان به تعداد معدودي از فولادهاي معادل در استانداردهای کشورهای مختلف دست یافت.